ที่ประเทศลาวเขาลอยกระทงกันวันออกพรรษากัน เขาไม่มีวันลอยกระทงแยกมาอีกวันเหมือนไทยเรา นอกจากลาว ผมยังเคยไปเห็นลอยกระทงวันออกพรรษาที่ประเทศพม่า เมืองทวาย แขวงตะนาวศรี ของพม่าลอยกระทงลงแม่น้ำไม่มีไหลเรือไฟ ส่วนของลาวไหลเรือไฟและลอยกระทงในวันเดียวกัน ส่วนลอยกระทงของเวียดนามผมเจอที่ฮอยอันในวันขึ้น 15 ค่ำ ส่วนที่เขมรผมยังไม่เคยไปวันลอยกระทง แต่ก็เคยเห็นที่รูปสลักหินที่นครวัดที่มีการลอยกระทงด้วย ทริปนี้ Mr.Hotsia พามาชมการลอยกระทงของคนลาวที่เมืองห้วยทราย แขวงบ่อแก้ว
ความเป็นมาของการไหลเรือไฟและลอยกระทงของลาว ผมได้ยินพี่เจ้าของร้านที่ผมไปนั่งกินตอนไปเที่ยวเล่าให้ฟังว่ามาตั้งแต่สมัยเป็นเมือง “สุวรรณโคมคำ” เมืองโบราณที่อยู่ตรงข้ามเชียงแสน ที่เจ้าเมืองเรือไฟหรือกระทงสักอย่างแล้วไหลย้อนแม่น้ำโขง ด้วยสัจจะวาจาของเจ้าเมืองประมาณนั้น และกลายมาเป็นชื่อเมืองสุวรรณโคมคำในที่สุด เขายังบอกอีกว่างานประเพณีการไหลเรือไฟและลอยกระทงมีมาหลายชั่วคนแล้ว
งานไหลเรือไฟและลอยกระทงเมืองห้วยทราย แขวงบ่อแก้ว ประเทศลาว ที่ผมไปเที่ยวจะจัดขึ้นในวันหลังวันออกพรรษา 1 วัน โดยจะการแข่งเรือ หรือคนลาวเรียง “ส่วงเรือ” แล้วตอนเย็นและกลางคืนจะเป็นงานไหลเรือไฟและงานลอยกระทงในวันเดียวกันเลย สำหรับปีที่ผมไปตรงกับวันที่ 9 ตุลาคม 2557 ครับ
ขั้นตอนการไหลเรือไฟ เขาจะแบ่งออกตามชุมชนตามหมู่บ้าน ให้แต่บ้านทำเรือไฟของตัวเอง เป็นแบบชาวบ้านๆ เน้นความสามัคคีร่วมแรงร่วมใจกัน “การลอยกระทงนั้นง่ายหาซื้อที่ไหนมาลอยก็ได้ ส่วนการทำเรือไฟต้องอาศัยความสามัคคีในชุมชน” นี่คือพี่น้องชาวลาวเล่าให้ผมฟังครับ การแห่เรือไฟจะเริ่มประมาณสามทุ่ม ชาวบ้านจะแบกเรือไปหน้าส่วนกลาง มีการเต้นร้องรำทำเพลงอย่างสนุกสนาน มีเดียวซอที่ผมชอบ ชาวบ้านร่วมมือกัน เขาไม่ใช้รถแห่นะ ใช้คนช่วยกันแบกครับ
ทริปนี้ที่ผมประทับใจคือการได้ใช้กล้องหน้าของแอลจี จี 3 ที่ผมสั่งการด้วยเสียงได้ คิดดูสิผมไปยืมตรงท่ามกลางเรือไฟ ยืนคู่กับสาวลาวที่ถือป้ายประจำเรือไฟ แล้วผมก็ยกมือขวาขึ้นมา แบแล้วก็กำมือ จากนั้นมือถือ LG G3 ก็นับถอยหลังและก็ถ่ายรูปให้ผม เท่ห์มาก คนดูกันเพียบ 5555 มือถือสมัยนี้ทำให้ผมได้เป็นพระเอกจริงๆ กล้องจากมือถือสมัยหใม่มันเก็บแสงได้ดี ถ่ายแล้วไม่มืดครับ
เมื่อไปถึงส่วนกลางเรือจะถูกวางและชาวบ้านของหมู่บ้านนั้นๆ ก็จะมาบูชาเทียน จุดเทียนบนเรือของหมู่บ้านของเขา คนอื่นๆจะไปร่วมจุดร่วมทำบุญกับหมู่บ้านไหนก็ได้ นักท่องเที่ยวคนร่วมงานเดินชมจำนวนมาก ผมเองก็เดินไปเรือลำต่างๆ จุดเทียนได้เขาไม่ห้ามครับ หลังจากนั้นถึงเวลา จะมีคณะกรรมการเดินให้คะแนน ซึ่งมีทั้งไอเดียการทำเรือไฟ นางงานประจำเรือไฟ และท้ายสุดเรือต้องไปลอยในแม่น้ำของดูว่าลอยได้จริง ไม่จม เป็นคะแนนในช่วงสุดท้าย เขามีการตัดสินใครได้รางวัลกันด้วย ส่วนผมอยู่แค่สี่ทุ่มก็เดินกลับที่พักไม่ได้อยู่ถึงเอาไปไหลเรือไฟ เพราะว่าทางลงยาก คนเยอะเลยลอยกระทงแล้วกลับมานอนครับ
สำหรับการลอยกระทงชาวลาว เมื่อมืดปุ๊บคนก็นำกระทงไปลอยในแม่น้ำโขงกันแล้ว กระทงมีขายทั่วงานส่วนใหญ่เป็นกระทงต้นกล้วย ใบตอง มีกระทงโฟมบ้างแต่ไม่มากนัก ราคากระทงที่นี่ 40-60 บาท พี่น้องชาวลาวที่เมืองห้วยทราย แขวงบ่อแก้ว คนหนุ่มสาว เด็ก ผู้ใหญ่ ต่างไปลอยกระทงกันทั้งนั้น ประเพณีลอยกระทงในลาวคึกคัก และมีการลอยโคมยี่เป็งด้วย ว่าด้วยเรื่องการลอยกระทงนั้นเขาทำเพื่อขอขมาแม่น้ำคงคา และหลายคนตัดเล็บสะเดาะเคราห์ในกระทง บางคนใส่เงินกีบในกระทง แน่นอนที่ลาวผมเห็นเด็กว่ายน้ำโขงเก็บเงินในกระทงเหมือนกันแต่ไม่มาก น้ำโขงไหลแรงอันตรายครับ
เที่ยวแนววัฒนธรรมของ Mr.Hotsia ผมชอบจริงๆที่เห็นเขาร่วมแรงร่วมใจกัน ผมว่าอีกไม่นานการแห่เรือไฟจะพัฒนาไปมาก อีกหน่อยคงไม่เห็นภาพชาวบ้านช่วยกันแบกกันเข้ามาในงาน คงมีรถ มีขบวน มีจุดแสดงให้กรรมการให้คะแนน ลอยกระทงคงมีท่าให้ลอยแบบง่ายๆ ความเป็นธรรมชาติดั้งเดิมก็จะมีการเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ ส่วนตัวผมชอบแบบบ้านๆ แนวนี้ครับ ชอบเห็นวิถีชีวิตผู้คนทำเพื่อชุมชนไม่ได้เน้นนักท่องเที่ยว Mr.Hotsia เที่ยวสะใจ ออกพรรษาลาว 2557
